- تغيير اقليم چه تاثيري بر سلامت انسان دارد؟
ايسنا نوشت: چند سالي است که گرمايش جهاني و تغيير اقليم به عنوان يکي از پربحث‌ترين چالش‌هاي زيست‌محيطي توجهات جهاني را به خود جلب کرده و کارشناسان مختلف محيط زيست، تاثيرات منفي اين پديده را روي موجودات گياهي و جانوري بررسي و نسبت به آن هشدار مي‌دهند. در چنين شرايطي، در کشور ما نيز مطالعاتي پراکنده در رابطه با اثرات تغيير اقليم بر سلامت صورت گرفته و البته به نظر مي‌رسد اتخاذ سياست‌هاي موثر و تصميمات کاربردي در خصوص سازگاري و جلوگيري از اثرات سوء اين پديده بر سلامت، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
دکتر حامد محمدي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي زنجان و محققي که چند سالي است در حوزه تاثير تغيير اقليم روي سلامت مطالعه مي‌کند؛ مي‌گويد: تغيير اقليم ناشي از فعاليت‌هاي انساني و يکي از نگراني‌هاي دهه‌هاي آينده بشر است. براي همين است که در سال 2015 توافق‌نامه بين‌المللي پاريس به منظور کنترل افزايش دماي کره زمين، به امضاي 196 کشور دنيا رسيد و هر ساله اجلاس‌هاي بين‌المللي جهت تدوين اقدامات اجرايي کاهش گازهاي گخانه‌اي برگزار مي‌شود.
وي با اشاره به اينکه گرمايش جهاني و تغييرات آب و هوايي ناشي از فعاليت‌هاي بشر يکي از مشکلات عمده زيست محيطي است که در دو دهه اخير توجه بسياري از محافل علمي و سياسي جهان را به خود جلب کرده است، مي‌گويد: اين تغييرات مي‌تواند بر تمامي جوانب زندگي انسان از جمله سلامتي اثرگذار باشد. البته تاثيرات تغيير اقليم بر سلامتي مي‌تواند برحسب شرايط جغرافيايي، توپوگرافي و آسيب‌پذيري مردم منطقه متفاوت باشد.
- کودکان و سالخوردگان در معرض اثرات منفي تغيير اقليم
محمدي در مورد اثرات منفي تغيير اقليم بر سلامتي انسان مي‌افزايد: تغييرات آب و هوايي و به تبع آن افزايش ميانگين دما، سبب افزايش موج گرمايي در تابستان و روزهاي کمتر سرد در زمستان مي‌شود. افراد حساس به موج گرمايي شامل مبتلايان آسم، بيماران رواني، کودکان، افراد سالخورده، افراد مشغول در مشاغل حرارتي استرس‌زا و بي‌خانمان‌ها، تحت تاثير اين تغييرات قرار مي‌گيرند.
- تغيير اقليم و خطر بيماري‌هاي واگيردار
به گفته اين استاد دانشگاه، افزايش دفعات وقوع موج‌هاي گرمايي، سبب افزايش رطوبت و آلودگي هواي شهرها مي‌شود که خود مي‌تواند بر سلامت انسان اثرگذار باشد. همچنين وقايعي مانند سيل و خشکسالي که از تبعات تغييرات آب و هوايي است، مي‌توانند از راه‌هاي مختلف بر سلامتي انسان اثرگذار باشند. از دست دادن سرپناه، کاهش توليد مواد غذايي (گرسنگي)، آلودگي منابع آب، افزايش ريسک ابتلا به بيماري‌هاي واگيردار و آسيب به زيرساخت‌هاي ارائه خدمات سلامت همگي مي‌تواند از اثرات وقايع مربوط به تغييرات آب و هوايي محسوب شوند.
اين دکتراي سلامت در بلايا و فوريت‌ها، با اشاره به تعدادي از مطالعات صورت گرفته در حوزه تغيير اقليم و سلامتي، مي‌گويد: بر اساس تحقيقي که ما در شهر تهران انجام داديم، روند تاثيرات پديده تغيير اقليم بر مراجعات اورژانس قلبي عروقي و تنفسي در آينده را تا سال 2050 در شهر تهران بررسي کرديم. در حال حاضر هم در مورد اثرات اين پديده روي بيماري‌هاي منتقله از آب مطالعه‌اي را در دست اقدام داريم.
- مطالعات جزيره‌اي در مورد تغيير اقليم و سلامت انسان
اين عضو هيأت علمي دانشگاه ادامه مي‌دهد: براي دانشجويان پايان‌نامه‌هايي را در خصوص تاثير تغيير اقليم بر گرد و غبار و همچنين تاثير تغيير اقليم بر کميت و کيفيت آب تعريف کرده‌ايم که تا پايان سال نتايج آن منتشر خواهد شد. البته در بخش سلامت و تغيير اقليم در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاي مختلف کشور مطالعاتي انجام شده و حتي تعدادي پايان‌نامه در حوزه سازگاري با تغيير اقليم در حال انجام است، اما متأسفانه اين مطالعات به شکل جزيره‌اي است و انسجامي بين آنها وجود ندارد. منطقي است که اين پژوهش‌ها به صورت نظام‌مند و يکپارچه انجام شود تا در نهايت امکان استفاده از اين پژوهش‌ها در تصميم‌گيري‌ها و بهبود کيفيت زندگي شهروندان و حفظ سلامتي آنها فراهم شود.
- افزايش مراجعات پزشکي در مناطق سردسير
وي در ادامه با تأکيد بر اينکه اثرات تغيير اقليم با توجه به شرايط جغرافيايي و توپوگرافي مناطق مختلف، مي‌تواند متفاوت باشد، مي‌گويد: طبق بررسي‌ها، در مناطقي که اقليمي سرد و کوهستاني دارند، اثرات موج گرمايي شديدتر است. بنابراين بايد روي اثرات سلامتي تغيير اقليم در مناطق سرد و معتدل بيشتر متمرکز شويم چون در اين نقاط الگوي بارشي از برف به سمت باران در حال تغيير است و چون اقليم اين مناطق سرد بوده مردم در برابر موج گرمايي ناسازگارتر هستند. براي همين هم مراجعات اورژانس براي بيماري‌هاي قلبي، عروقي در فصل گرم بالا مي‌رود و هم آمار تلفات افزايش پيدا مي‌کند.
اين استاد دانشگاه در ادامه با بيان اينکه پارامترهاي اجتماعي، اقتصادي و خصوصيات سن و جنس افراد در تشديد يا تحديد اثرات تغيير اقليم نقش دارند و با تأکيد بر اينکه جوامع و مناطق آسيب‌پذيرتر بيشتر از تغيير اقليم آسيب مي‌پذيرند، تصريح مي‌کند: تغيير اقليم روي افراد سالخورده بيشتر تاثير مي‌گذارد. همچنين در مناطقي که شغل اصلي مردم دامپروري و کشاورزي است، اثرات تغيير اقليم مشهودتر است؛ چون در صورت وقوع خشکسالي ناشي از تغيير اقليم، مردم کل منابع معيشت و اشتغال خود را از دست مي‌دهند، در نتيجه تغيير اقليم روي زندگي اين افراد و به طور غير مستقيم روي سلامت آنها اثرگذار خواهد بود.
- ضرورت شناسايي خطرات تغيير اقليم بر سلامتي مردم
محمدي با اشاره به ضرورت استخراج آمار و اطلاعات مربوط به تاثير تغيير اقليم روي زندگي و سلامت مردم مناطق مختلف ايران تأکيد مي‌کند: بايد خطرات تغيير اقليم را احصا کنيم و در بازه‌هاي بلندمدت و کوتاه‌مدت برنامه‌ريزي‌هايي براي مقابله با اثرات منفي اين پديده داشته باشيم. قطعا شناسايي اثرات تغيير اقليم در نقاط مختلف، در تصميم‌گيري‌هاي کلان کشوري از جمله در جانمايي ساخت و سازها، کاربري اراضي، بودجه‌بندي‌ها و . موثر خواهد بود. حتي لازم است در برنامه‌هاي توسعه کشور در دوره‌هاي آتي به داده‌هاي مربوط به اثرات تغيير اقليم در سلامت مردم توجه داشته باشيم.
اين استاد دانشگاه علوم پزشکي زنجان در ادامه با اشاره به ضرورت پيش‌بيني تاثيرات تغيير اقليم بر سلامت، مي‌گويد: بايد روشن کنيم که تغيير اقليم چه تاثيري روي سلامت مردم و جامعه دارد؟ براي کاهش اثرات منفي تغيير اقليم چه اقدامات پيگشيرانه‌اي مي‌توان انجام داد؟ بدين منظور بايد بتوانيم الگوهاي تغيير اقليم و پارامترهاي اقليمي را در آينده بررسي کنيم و بر مبناي آن بتوانيم پيش‌بيني کنيم که چه اتفاقاتي در سطح ملي و منطقه‌اي در حال وقوع است. سازگاري با اين پديده بايد در برنامه‌هاي درازمدت و کوتاه‌مدت مدنظر قرار گيرد.
وي مي‌افزايد: در حال حاضر براي پيش‌بيني چگونگي تغييرات آب و هوايي در مناطق مختلف کشور از داده‌هاي توليدي مرکز توزيع داده‌هاي IPCC (هيأت بين‌الدولي تغيير اقليم) استفاده مي‌کنيم. لازم است با همکاري سازمان‌هاي مرتبط زير نظر سازمان هواشناسي کشور داده‌هاي آب و هوايي در مقياس مکاني و زماني مناسب توليد و در اختيار محققين از جمله پژوهشگران حوزه سلامت براي برآورد با بيماري‌هاي مرتبط در آينده قرار گيرد.
- وم اطلاع‌رساني دقيق پديده‌هاي جوي براي بيماران و سالخوردگان
محمدي در بخش پاياني صحبت‌هايش با اشاره به ضرورت اطلاع‌رساني‌هاي عمومي در مورد اثرات بهداشتي تغيير اقليم، تأکيد مي‌کند: عموم مردم بايد آموزش‌هاي لازم را دريافت کنند تا اثرات تغيير اقليم به حداقل برسد. در صورت احتمال وقوع موج‌هاي گرمايي و سرمايي و طوفان‌ها و ساير وقايع حدي آب و هوايي، بايد سيستم هشدار و اطلاع‌رساني وجود داشته باشد تا گروه‌هاي مختلف از جمله بيماران قلبي- عروقي و سالخوردگان بدانند که چه خطراتي در کمين آنها است. تاسيس و راه‌اندازي يک سيستم هشدار مناسب همراه با اطلاع‌رساني عمومي از ضروريات است که در پيشگيري و کاهش اثرات سوء و در مواجهه با اين پديده موثر و مفيد واقع خواهد شد.
درباره این سایت